Ono sto Skadarsko jezero svakako cini jedinstvenim i poznatim u svijetu jesu njegova flora i fauna tj. bogatstvo biljnog i zivotinjskog svijeta. Bujna vegetacija ovog jezera oduvijek je fascinirala kako biologe sa nasih podrucija tako i brojne svjetske biologe. No, osim za bilogoe ovo prodrucije je jako interesantno i onim malim, obicnim ljudima jer dok se prolazi pored Skadarskog jezera ono vas svojom ljepotom i raznovrsnoscu prosto mami dam u se predate i dam u posvetite vrijeme ne biste li ga sto bolje upoznali.
Flora
Kada govorimo o flori Skadarskog jezera treba reci da njega karakterise prisustvo brojnih mediteranskih i kontinentalnih vrsta. Flora ima vise of 25 rijetkih i endemicnih vrsta a neke od njih su Skadarski dub (Quercus robur scutariensis) i vodeni kesten (Trapa natans scutariensis). Velike povrsine jezera pokrivene su lokvanjem koji ima cvjetove u bijeloj (Nymphea alba – bijeli lokvanj) i zutoj (Nuphar luteum – zuti lokvanj) boji, a priobalni dio jezera prekriven je trskom (Fragmites communis). Upravo ova trska je ono sto jezero cini jako povoljnim za naseljavanje brojnih vrsta ptica. Od posebno atraktivnih i specifičnih biljke na prostoru Skadarskog jezera, izdvajaju se endemične vrste: Fritilaria gracilis, Crocus dalmaticus, Edraianthus tenuifolius, srpska ramondia – Ramondia serbica Panc., dalmatinski safran – Crocus dalmaticus Vis., zaštićene vrste Orhideje (Ophrys).
Prema najnovijim istrazivanjima i izucavanjima jezera doslo se cinjenice da u Skadarskom jezeru postoji cak 930 vrsta algi i njihovih razlicitih formi. Od tog broja 246 algi su nove alge u ovom jezeru, a 135 njih su veoma rijetke u svijetu.
Na teritoriji Skadarskog jezera postoje osim lokvanja i trske i brojne sume cija se raznovrsnost moze pripisati klimatskim, hidrografskim, geoloskim, i brojnim drugim specificnostima i svakako izvanrednom geografskom polozaju. Nabrojacemo neke od suma koje su karakteristice za podrucje Skadarskog jezera: sume bjelograbica i hrasta medunca sa sipakom – Carpinetum orientalis punicosum, zajednica cera – Quercetum confertae cerris, zajednica bijele vrbe – Quercetum cerri, zajednica suma skadarskog luznjaka – Quercus robus ssp. scutariensis – Fraxinus oxicarpa – Periploca graeca i brojne druge.
Danas je zaštita biološkog divireziteta Skadarskog jezera jedan od prioritetnih zadataka Crne Gore, deklarisane kao Ekološke države.
Fauna
Skadarsko jezero je ekološko carstvo, oaza tišine i bliskog kontakta sa netaknutom prirodom. U njemu mozete naci 50 vrsta vrsta riba od kojih su autohtone vrste krap i ukljeva i ovo jezero predstavlja najveci jezerski rezervat u Evropi. U vodama koje pripadaju Nacionalnom parku Skadarsko jezero zivi 39 vrsta riba od kojih su najpoznatije: ukljeva (Alburnus alburnus alborella), krap (Cyprinus caprio), jegulja (Anguilla anguilla), cipol (Mugil cephalus), skakavica (Lisa ramanda) i brojne druge. Sto se tice vrsta koje povremeno nastanjuju jezero tu su: zmija bjelouska (Tropidontus natrix), barska kornjaca (Emysorbicularis), blavor (Ophis aurus apodus) i brojni drugi.
Skadarsko jezero je habitat 280 vrsta ptica od kojih su neke na listi ugrozenih vrsta. 73 vrste su gnjezdarice selice; 18 vrsta su redovne prolaznice; 45 vrsta su zimski gosti; 12 vrsta redovno provode ljeto ne gnijezdeci se. U vrstu ugrozenih prica spadaju na primer pelikan (Dalmatian pelican Pelecanus crispus) i kormoran (Pygmy cormorant Phalacrocorax pygmeus). Tokom proljecne migracije broj vodenih ptica na jezeru je izuzetno velik. Mogucnost posmatranja ptica kako od strane ornitologa, tako i od strane amatera zaljubljenika u ptice je ogromna. Na jezeu se nalaze brojni tornjevi i paltforme koje su pravljene specijalno za posmatranje prica i postavljene su na 5 ornitoloških rezervata: Manastirskoj tapiji, Grmožuru, Omerovoj gorici, Crnom žaru i Pančevom oku. Grmozur je osim po nazivu crnogorski “Alkatraz” takodje poznat i kao “ostrvo ptica”. Izuzev kao stalno staniste pojedinih vrsta ptica, Skadarsko jezero je za neke vrste samo privremeno odmosriste tokom njihove migracije iz srednje i sjeverne Evrope ka Africi. Skadarsko jezero tome pogoduje upravo zbog toga sto lezi u zoni suceljavanja velikih zoogeografskih oblasti (artickih predjela, Mediterana i Sjeverne Afrike) i zato jer je prosjecna temperatura vode u jezeru tokom ljeta 22 Cº, a tokom zime temeperatura se ne spusta ispod 11 podioka. Ovo se najbolje moze dokazati cinjenicom da na Skadarskom jezeru mozete naci primjerke africkih vrsta ptica, kao i nekih vrsta ptica iz zapadnog Sibira. Ono po cemu je ovo jezero jos posebno jeste i gnijezdilište srebrnastog galeba, na Galebovom ostrvu, najvećem u Crnoj Gori te vrste. Od ptica neke vrste koje su prisutne na Skadarskom jezeru su: divlja patka (Anas platyrhynchos), gnjurac (Gavia imme), planinski orao (Hieraaetus fasciatus), patuljasti orao (Hieraatus pennatus) i brojne druge.
Sto se tice sisara oni su znatno manje vezani za mocvarne biotope nego ptice i ima samo nekoliko tipicih vodenih predstavnika, od kojih su najbrojniji: – vodena rovka (Neomys fodiens), vodeni voluhar (Arvicola terrestris), i vidra (Lutra lutra). Od sisara koji naseljavalju kopnu najcesci su: obicni zec (Lepus europeus), vjeverica (Sciurus vulgaris), vuk (Canis lupus), lisica (Vulpes vulpes), i divlja svinja (Susus scrofa).
Od ostrva koja su jako naseljena pticijim vrstama posebno se istice Galebovo ostrvo koje je ujendo i najvece gnjezdiliste srebrnastog galeba u Crnoj Gori. Ono sto je interesantno za posjetioca da zna jeste cinjenica da se morske ptice gnijezde na slatkovodnom ostrvu. Gnijezda i ptice je dozvoljeno slikati i snimati dok se naglasava da se jaja ne trebaju i ne smjiu dirati jer su kao sto je poznato galebovi zakonom zasticena vrsta.
Brojna interesantna ostrva ne samo da su kulturno-istorijski spomenici proslih vremena, vec predstavljaju i pravi pticiji raj. Na ostrvu Beska posjetilac cesto moze vidjeti jata divljih golubova ili par malih sova. Na ostrvu Omerova gorica pak vrlo cesto zateci cete caplje. Medju stablima lovora postoji oko 40 gnijezda sivih caplji, za koje se smatra da su jedina vrsta caplji koje stanuju na lovoru. Osim ovih sivih caplji tu cete naici i na male bijele caplje, i obje ove vrste caplji spadaju u ugrozene i zakonom zasticene vrste.
Ovaka izuzetno plodan razvoj bogatog eko-sistema Skadarskog jezera omogućili su bistra voda i očuvani prirodni ambijent.