Cetinje je zahvaljujuci svojoj bogatoj kulturno – istorijskoj proslosti ostalo grad izrazite kulturne vrijednosti, te se tako pocetak juna u Cetinju ne moze zamisliti bez odvijanja prestizne kulturne manifestacije „Cetinjski bijenale“.
CETINJSKI BIJENALE – to je veoma znacajna likovna manifestacija, kako za Cetinje tako i za Crnu Goru u cjelini. Pokretac tog zaista ambicioznog projekta je princ Nikola Petrovic – Njegos, praunuk crnogorskog kralja Nikole. Pocetak bijenala vezan je za oktobar 1990. godine, kada je u Cetinju po prvi put organizovana medjunarodna smotra likovnih stvaralaca pod nazivom „Cetinjski bijenale“. Ipak, ta prestizna manifestacija imala je i ostvarila pretenzije, te ubrzo prerasta u Medjunarodni bijenale savremene likovne umjetnosti. Prvo svecano otvaranje bilo je je 8. juna 1991. godine. Tada su na Bijenalu predstavljene izlozbe istaknutih jugoslovenskih i evropskih stavaralaca likovne umjetnosti, u oblasti animiranja te drugih vrsta umjetnosti, a posebna novina bili su umjetnicki performansi. Ova prestizna manifestacija sa vec navedenim i dopunjenim sadrzajima odrzava se na Cetinju svake druge godine. Umjetnici, stvaraoci, kriticari i modelatori iz cijelog svijeta okupe se na Cetinju da uzivajuci u ljepotama ovoga grada, predstave svoje radove, a nerijetko i sami organizuju razne slikarske i umjetnicke radionice u kojima nastaju nova djela. Cetinjska te umjetnicka publika na Cetinju, za vrijeme odrzavanja Bijenala je brojna, a svojim aktivnostima i specificnostima, Bijenale ima veoma dobre kritike i odjeke ne samo u crnogorskoj vec i u inostranoj javnosti.
Za vrijeme ove veoma vazne kulturne manifestacije, ovom prestiznom dogadjaju, osim ucesnika, poklonika umjetnosti i brojnih gostiju, prisustvuju i brojni gradjani Cetinja i drugih gradova u Crnoj Gori.
SMOTRA FOLKLORA – to je manifestacija koja ima veoma dugu tradiciju, ali je nazalost bila prekinuta poslednjih 20. godina. Od prije cetiri godine ova manifestacija je ponovo ozivljena. Odrzava se krajem juna. Naime, na Cetinjskoj ljetnjoj pozornici podno Orlovog krsa, odvijaju se razni muzicko – scenski prikazi, odnosno publici se predstavljaju melodije i pjesme te igre iz raznih krajeva Crne Gore, Srbije, ali i bivsih jugoslovenskih republika te iz nekih evropskih zemalja. Folklorne druzine, iz raznih krajeva, predstavljaju se mnogoborojnim posjetiocima i gostima iz drugih gradova Crne Gore. Narodna kola i plesovi koje izvode clanovi folklora publici se predstavljaju dobro osmisljenim koreografijama, te svojom umjesnoscu nastupe cine scenski efektnim i originalnim. Cesto su od strane publike njihovi nastupi propraceni gromoglasnim aplauzima i ushicenjem.
Osim za odrasle, poslednjih godina na smotri folklora predstavlaju se i mlade grupe plesaca kao i djeca, koja imaju dara i talenta za javno izvodjenje narodnih pjesama i igara.
PREDSTAVE – u Kraljevskom narodnom pozoristu „Zetski dom“, tokom citave godine, odvijaju se razlicite predstave iz produkcije crnogorskih teatara, uglavnom Crnogorskog Narodnog pozorista iz Podgorice, te iz produkcije budvanskog Grada Teatra, Tivatskog kulturnog ljeta, kao i mnogih pozorista iz Srbije te stranih odnosno evropskih pozorisnih grupa. Medjutim, najcesci gosti Kraljevskog pozorista „Zetski dom“ su glumci Fakulteta dramskih umjetnosti sa Cetinja, pa cetinjska i publika iz drugih gradova Crne Gore, najcesce i najradije prati njihove predstave. Osim pozorisnih predstava cesto se u tom teatru izvode i opere, pozorisne arije, organizuju se nastupu jazz i bendova savremene muzike, a cesto se na pozornici „Zetskog doma“ mogu pogledati i savremeni performansi. Postovaoci muzike, cesto sa pozornice „Zetskog doma“ slusaju kompozicije koje izvode simfonijski orkestri, ali i razne koncerte na gitari, klaviru, violoncelu, violini, violi, harmonici i drugim instrumentima.
Iz „Zetskog doma“ povremeno se direktno medijski prenose vaznije kulturne manifestacije, kao sto su: dramske veceri, promocije, pozorisne premijere.
Jedno od najstarijih teatara u Crnoj Gori „Zetski dom“, tokom citave godine stjeciste je poklonika kulture, a i sve vaznije licnosti crngorskog javnog i kulturnog zivota medju vaznijim su gostima „Zetskog doma“.
CETINJSKO KULTURNO LJETO – program „Cetinjskog kulturnog ljeta“ predstavlja mozaik folklorog stvaralastva, autorskih veceri, koncerata ozbiljne i zabavne muzike, likovnih izlozbi i drugih slicnih kulturnih sadrzaja. Pocinje sredinom jula, i traje mjesec dana. Sve manifestacije odrzavaju se na scenama Ljetnje pozornice, koja ce na ovaj nacin biti ozivljena i ponovo stavljena u funkciju, zatim na Balsica pazaru te na prostoru cetinjskog gradskog parka. Na ovaj nacin, organizatori „Cetinjskog kulturnog ljeta“ – prestonica Cetinje, Kraljevsko pozoriste „Zetski dom“ , Fakulteti likovnih i dramskim umjetnosti sa Cetinja, Centralna biblioteka „Djudje Crnojevic“ i Gradska biblioteka „Njegos“, gradjanima Cetinja i gostima nude atraktivne kulturne programe kojih ranijih godina nije bilo dovoljno.
Osim pozorisnih predstva iz crnogorske produkcije publika ce u okviru ove manifestacije moci da vidi i djela poznatih evropskih te autora iz bivsih jugoslovenskih republika. Takodje, za posjetioce te manifestacije bice izvedene i poznate opere i koncerti kamerne muzike.
BRDSKE AUTO TRKE – ova manifestacija odrzava se svake godine sredinom jula, a nerijetko se organizuje i tokom proljeca i jeseni. Ipak, najzanimljivije su auto – trke, u kojima ucestvuju izuzetno atraktivni i brzi sportski automobili, koje voze istaknuti crngorski auto i reli trkaci. Naime, najveci doprinos trci, uz sportske i Auto – moto saveze, daje i Auto – moto drustvo „Lovcen“ koje je osnovano jos daleke 1946. godine. Ekipe tog kluba bile su i ostale poznate sirom nekadasnje Jugoslavije pa i Evrope, jer su na raznim takmicenjima u zemlji i inostranstvu osvajale mnoge prehare i medalje (preko 100 pehara). Najpoznatija trka je sampionat za brdsku auto trku na stazi Cetinje – Ivanova korita (Lovcen), duzine 12.200 m sa visinskom razlikom 610 metara. Od 1981. godine ova trka se nalazi i u kalendaru Medjunarodne automobilske federacije – FIA. Znacajno je napomenuti da se sampionat za brdsku auto trku Cetinje – Ivanova korita (Lovcen), jedina boduje po novom sistemu koji je odredjen uvodjenjem zonskog prvenstva Evrope, 1995. godine. Na pomenutom prvenstvu trka je oznacena novim imenom – FIA brdski izazov.
Posebno dok traje jednodnevna ljetnja auto trka, citava staza kojom se trka vozi, te sva dobro pregledna mjesta na dionici puta Cetinje –Ivanova korita prepuna su ljubitelja brze voznje, autmobilskih fanova i drugih posmatraca, koji sa nestrpljenjem cekaju ishod trke, bodreci takmicare. Poseban je uzitak gledati sve te ljude koji su bez obzira na vrucinu i guzve u saobracaju, prevalili kilometre da bi stigli da zauzmu mjesto u debeloj hladovini odakle bi mogli nesmetano da posmatraju i navijaju za svoje favorite, i da uzivaju u atmosferi koju stvaraju sportski automobili koji jure neogranicenim brzinama, praveci spektakl kakav se samo moze zamisliti na evropskim i svjetskim takmicenjima nalik formuli 1 u Italiji, ili takmicenjima u Spaniji.
Osim omladine i starijih zaljubljenika u auto sport, ovaj dogadjaj sa posebnom paznjom izaziva i radost kod djece, koja takodje u velikom broju, i sa velikom radoscu prate desavanja na auto – stazi. Organizatori takmicenja za pobjednike obezbjedjuju pehare i medalje, a najveci uspjeh za vozace trke je plasman u vise klase takmicenja i ucesce na evropskim prvenstvima. Brdske auto trke na relaciji Cetinje – Lovcen, svakog ljeta posmatra nekoliko hiljada gledalaca.
KATUNSKE SPORTSKE IGRE – manifestacija koja traje vec tri godine. Odrzava se krajem jula u selu Njegusi nadomak Cetinja, koje je rodno mjesto Petra II Petrovica Njegosa. Tada se u pomenutom selu okupi veliki broj gradjana, nekadasnjih stanovnika Njegusa i njihovih potomaka, da uz evociranje uspomena na stari kraj i desavanja iz proslosti, odmjere snage u starim disciplinama, po kojima se nekada mjerila hrabrost, spretnost, vitestvo i kroz koje se razvijao takmicarski duh. Tih dana, davno zaboravljene igre kao sto su : skok u dalj, potezanje konopca, skok u vis, bacanje kamena s ramena, jahanje konja…, postanu ponovo akutelne i nove. Osim velikog broja starijih i posjetilaca mladje populacije, manifestaciju „Katunske sportske igre“ posjecuje i veliki broj djece. Uz veselo raspolozenje, prijatno osvjezenje i posluzenje, lijepe trenutke, posmatrajuci pomenute sportske igre, na Njegusima ugodne trenutke provode i brojni turisti.
IZLOZBE, PROMOCIJE – u galeriji „Gams“, i u Narodnoj biblioteci „Djurdje Crnojevic“ te Vladinom domu, tokom citave godine odrzavaju se razne izlozbe crnogorskih likovnih umjetnika i njihovih kolega iz inostranstva. U istim prostorima cesto se desavaju i razlicite promocije knjiga ciji su autori pisci savremene knjizevnosti, ne samo sa prostora Crne Gore i Cetinja, vec i ugledni evropski i svjetski pisci i knjizevnici. Takodje, sve pomenute cetinjske kulturne institucije (galerija „Gams“, Narodna biblioteka „Djurdje Crnojevic“ i Vladin dom) organizuju i veceri poezije, dramskih prikaza, promocija, predstavljanja mladih likovnih stvaralaca, muzickih koncerata, filmskih kriticara, prezantcije raznih publikacija, magazina, mjesecnika, knjizevnih listova.
Cetinjska publika, posebno poklonici lijepih umjetnosti, rado i cesto dolaze u pomenute institucije i redovno prate sva kulturna desavanja u Cetinju.