Brojni veliki umovi koji su se peli ka manstiru ostavili su zapise o izvanrednoj ljepoti kroz ne samo fizicko okruzenje vec i kroz jedan duhovni put koji su prolazili. U manastir se islo i kada se kroz ostroske vrleti moralo dizati satima, najcesce pjeske, a i tada su kao i danas vjera i nada bili motivi koji su dizali snagu kroz nekad nepristupacne strane.
Mnogi knjizevnici su sa odusevljenim zanosom pricali o romanticnom ambijentu i kulturno-istorijskim vrijednostima manastira Ostrog. Medju njima su Petar II Petrovic Njegos koji ga pominje i u svom remek djelu “Gorski vijenac”; potom Jovan Jovanovic Zmaj – jedan od najvecih srpskih pjesnika svih vremena, i Aleksa Santic – najveci hercegovacki pjesnik.
O Ostrogu su u vidu memoara i putopisa govorili brojni naucnici i pisci koji su tokom XIX vijeka posjecivali Crnu Goru. Jedan njemacki princ je na pocetku XX vijeka napisao da “Ostrog nije samo pravoslavno svetiliste, vec odgovor na sve svjetske religije”.
Engleski naucnik John Gardner Willkinson nasiroko je hvalio osjecanje hriscanskog bratstva i dobrodoslice. Njegovi zapisi o gorstacima koji su ujedno i hrabri i nepokolebljivi smjenjuju se sa opisima samog manastira u tom periodu kao i njegove bogate istorije.
Viala de Somier Napoleonov pukovnik, komandant Herceg Novog i guverner Kotorske provincije dio svoje nadaleko poznate knjige “Voyage historique et politique au Montenegro” posvetio je i dolasku u manastir Svetog Vasilija. On detaljno opisuje crkve i krajolik koji se uzdize iznad njih, te prica pricu o Svetom Vasiliju i njegovoj cudotvornosti kojoj se po njegovim rijecima dive i klanjaju i Crnogorci i Bosanci, Srbi, Vlasi i Albanci te cak i Latini i Turci.
Poklonjenje manastiru cinile su jednako i najvece licnosti nase istorije i oni obicni mali ljudi. Mostima Svetog Vasilija posklonili su se i poslednji jugoslovenski kralj Petar Karadjordjevic, jedan od najvecih srpskih patrijarha Gavrilo Dozic, brojni ambasadori i diplomate koji su boravili na ovim prostorima, a pokonjenje su ucinili i ruski patrijarh Aleksij, patrijarh aleksandrijski i brojni drugi crkveni velikodostojnici iz pravoslavnog svijeta.